Page 123 - Büyük İslam Akaidi

BÜYÜK İSLAM AKAİDİ

115
A- İtikâdî Mezheplerin Ortaya Çıkışı
Mezhep, sözlükte “gidilecek yol, gidilecek yer, görüş, doktrin ve akım” gibi
manalara gelmektedir. Bir terim olarak mezhep, “Kendi içinde tutarlı bir düşünce
sistemi olduğu kabul edilen inanç ve fıkıhla ilgili ekoller”i ifade eder. Çoğulu
“mezâhib”tir.
Mezheb kurucusu kabul edilen imam veya müctehid, bir din koyucusu veya
din tebliğcisi değildir. İlmin, ihlasın, takvanın ve ahlakın zirvesinde olan bu süper
zekâlı zât-ı muhteremler; Kur’an-ı Kerim, sünnet, icmâ, kıyas ve diğer hüküm
çıkarma metodlarını kullanarak sınırlı olan nassları sayısız hayat olaylarına
uygulamaya çalışan pek büyük âlimlerdir.
Daha çok mezhepler kurucularının adlarıyla anılmışlardır. Mesela
inançta (itikadda) Mâturidî ve Eş’arî; fıkıhta ise Hanefî, Şâfii, Mâlikî ve Hanbeli
mezhepleri gibi. 25
İtikadi mezheplerin ihtilaf noktalarını halifelerin seçim şekli, hakem
26
olayı, büyük günah işleyenin durumu, kader, ru’yetullah, hüsun-kubuh, şefaat,
nübüvvet, rızık ve ecel gibi konulardır. Sahabe ve tabiinden sonraki âlimlerin,
27
Kur’an ve sünnette geçen bazı kelime ve cümleleri farklı anlamış ve yorumlamış
olmaları; sözün hakikat veya mecaz anlamlarına göre değerlendirilmesi gibi dini
içerikli konulardaki birbirinden farklı ilmî görüşleri ortaya koymak, metod ve
anlayış farkları itikadi mezheplerin doğmasına sebep olmuştur. 28

B- EHL-İ SÜNNET VE’L CEMAÂT
Kur’an-ı Kerim’i ve Rasülullah (s.a.v.)’in sünnetini kendilerine rehber
edinerek sahabilerin yolunu takip eden Müslümanların büyük çoğunluğuna ehl-i
sünnet adı verilir.

25-Prof. Dr. Hamdi Döndüren, a.g.e., s. 48.
26-Prof. Dr. Şerafettin Gölcük, İslam Akâidi, s. 8.
27-Dini Kavramlar Sözlüğü, s, 442, Heyet.
28-Dini Kavramlar Sözlüğü, s. 442, Heyet.