Page 578 - Büyük İslam Akaidi

BÜYÜK İSLAM AKAİDİ

570
İnsan, aklıyla ve iradesiyle iyi olanı seçmesi ve kötü olandan da sakınması
gerekir. İnsanın bu seçme ve sakınma gücüne “İrâde-i Cüziyye” denmektedir. 20
İnsan bu irade ile iyilik etmeyi seçer ve gücünü de bunu yapmak için kullanırsa;
Allah Teâlâ da o iyiliği yaratır. Eğer insan kötülük yapmayı seçer ve gücünü de
bunu yapmak için kullanırsa, Allah Teâlâ da dilerse o kötülüğü yaratır.
Görülüyor ki, insan neyi yaparsa, Allah Teâlâ da dilerse onu yaratıyor.
“Hayır ve şer Allah’tandır.Yani iyilik ve kötülük Allah Teâlâ’nın yaratması iledir”
sözünün anlamı budur. Yaratma işi de Allah’a mahsustur.
İnsanın yaptığı işlerden sorumlu tutulmasının sebebi, işte bu seçme
hürriyetine sahip olması ve gücünü tercih ettiği şeyi yapmak için kullanmasıdır.
Bunun içindir ki her insan hür iradesi ile yaptığı işlerden sorumludur. Hayır
işlemiş ise mükâfaatını, kötülük yapmışsa da cezasını görecektir. 21
“Allah Teâlâ böyle takdir etmiş, ben ne yapabilirim?” deyipte günah olan
bir şeyi yapmaya kalkışamayacağımız gibi, böyle kötü bir işi yaptıktan ve mesela
-Allah korusun- insan öldürdükten sonra “Ben ne yapayım, Allah’ın takdiri
böyleymiş” diyerek de mazeret gösteremeyiz.
Çünkü biz, yaptığımız işleri yapmadan önce de, yaptıktan sonra da kaza
ve kadere isnad edemeyiz (dayandıramayız). Biz, irade ve isteğimizi o yöne sarf
etmek suretiyle Allah’ın takdirinin bu şekilde olmasına sebep olduğumuzdan
dolayı sorumlu oluruz. 22

KAZAYA RIZAYI NASIL ANLAMALIYIZ?
1- Allah Teâlâ’nın varlıkları yaratmadan önce tesbit buyurduğu her şeye
(takdirine) razı olmak her Müslümanın dini vazifesidir.

20-İslam İlmihali, s. 74, Lütfi Şentürk ve Seyfettin Yazıcı.
21-Temel Dini Bilgiler, s. 61, Seyfettin Yazıcı.
22-İslam İlmihali, s. 74, Lütfi Şentürk-Seyfetin Yazıcı.