Page 112 - Büyük İslam Akaidi

BÜYÜK İSLAM AKAİDİ

104
DUYULAR
Duyular (hisler) beştir. Bunlar: İşitme, görme, koklama, tatma ve
dokunmadır.
İnsan eşya hakkındaki bilgiyi, duyu organlarıyla elde etmektedir. Bu bilgi
kesinlik ifade eden zorunlu (zarurî) bilgidir. 17

SADIK (Gerçek) HABER
Gerçek haber iki kısımdır. Birincisi Mütevâtir haberdir. Bu haber yalan
üzere anlaşmaları düşünülemez bir topluluğun her nesilde, kendileri gibi bir
topluluktan alıp naklettiği, işitme veya görmeye (duyulara) dayanan habere denir.
Mütevâtir hadisler kesin bilgi ifade ederler, tetkik ve tenkit dışındadırlar.
Geçmiş zamanlarda yaşamış hükümdarları ve uzaktaki şehirleri bilmek gibi. 18

PEYGAMBER (Aleyhis-selam) HABERİ
Sadık haberin ikincisi, mucize ile takviye edilmiş peygamberin haberidir.
Bu haber bilgisi, kesinlik ve süreklilik ifade etmesiyle mütevâtirler ve duyularla
algılanan bilgiler gibi zarurî ilme ve bilgiye benzemektedir.
Mucize: Allah Teâlâ’nın Peygamberine yardım için yarattığı olağanüstü
hallerdir.

AKIL
Akılda duyular ve sadık haber gibi ilmin sebeplerindendir. Yani akıl, ruhun
bir kuvvetidir ki, insan onunla bilgi sahibi olur, iyi ile kötüyü, güzel ile çirkini
ayırıp eşyanın hakikatini kavrayabilir.

İlham: Ehl-i Sünnet’e göre bir şeyin doğruluğunu bilmenin sebeplerinden biri
değildir. İlham, bazen keşif, bazen Hak’tan Peygamber ve Salihlere verilir ve sahibini
bağlayıcıdır. 19

17-Ömer Nesefî Akâidi, s, 7, İstanbul, 2004.
18-Haşye-i Şerhi Akâid, s. 49, Ramazan Efendi.
19-Ömer Nesefî Akâid-i, s. 10-13, İstanbul, 2004.